مالیات بر ارزش افزوده کالاهای خاص

انواع مالیات بر ارزش افزوده

طبق قانون، سه نوع مالیات بر ارزش افزوده وجود دارد که شامل موارد زیر هستند:

مالیات بر ارزش افزوده تولیدی

در این نوع مالیات، هم از کالاهای فروخته شده مصرفی و هم از کالاهای سرمایه ای مالیات اخذ می شود. این موضوع به این معنی است که بنگاه های اقتصادی با خرید کالا هیچگونه اعتبار مالیاتی دریافت نخواهند کرد.

مالیات بر ارزش افزوده مصرفی

کلیه مخارج سرمایه گذاری ناخالص مالیات بر ارزش افزوده در این نوع مالیات طبق کالا و خدمات مصرفی محاسبه می شود.  

 مالیات بر ارزش افزوده درآمد

در بخش درآمد، مالیات طبق فروش تولید خالص کالاها معین می شود که در این روش هزینه استهلاک در سرمایه گذاری خالص نیز کسر خواهد شد.

میزان درصد مالیات بر ارزش افزوده

قبل از بررسی مالیات بر ارزش افزوده کالاهای خاص، شاید از خود بپرسید، نرخ مالیات بر ارزش افزوده چند درصد است؟ این مالیات تا سال 1400 شامل 3 درصد عوارض و 6 درصد مالیات بود که پس از اجرایی شدن قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده، به صورت جمعی مالیات و عوارض با نرخ 9 درصد برای همه کالاها محاسبه می شود.

البته لازم به ذکر است که بدانید برخی از کالاها از این مالیات معاف هستند و برخی از معدود کالاهای خاص، نرخ متفاوتی نسبت به کالاهای معمولی خواهند داشت. در ادامه به بررسی مالیات بر ارزش افزوده کالاهایی که خاص هستند می پردازیم.

مالیات کالاهای خاص

طبق ماده 26 قانون مالیات بر ارزش افزوده، کالاهای خاص شامل مواردی مثل کالاهای نفتی، طلا، جواهر و پلاتین، نوشابه ‌های قندی گازدار و بدون گاز و سایر کالاهای آسیب ‌رسان به سلامت و در نهایت انواع سیگار و محصولات دخانی هستند که در ادامه قصد داریم هر کدام از آن ها را به اختصار شرح دهیم.

کالاهای نفتی

کالاهای نفتی خود به دو دسته کلی تقسیم می شوند که شامل موارد زیر هستند:

1- انواع بنزین و سوخت هواپیما که مالیات بر ارزش افزوده آن سی درصد است.

2- نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره، گاز مایع و گاز طبیعی که مالیات بر ارزش افزوده آن پانزده درصد است.

تبصره یک

نفت خام، گاز طبیعی و میعانات گازی که به واسطه شرکت های موجود در زنجیره تولید خریداری می شود. همچنین واردات بنزین، گاز طبیعی و سوخت هواپیما توسط شرکت های تابعه (وزارت نفت)، نیاز به محاسبه و پرداخت مالیات و عوارض در حلقه بعدی نخواهند داشت. مالیات و عوارض فروش تولیدات از کالای ذکر شده، بنزین، گاز طبیعی، سوخت هواپیما در مراحل بعدی طبق مقررات مربوط به خود محاسبه و دریافت می شوند.

تبصره دو

منبع محاسبه برای عوارض و مالیات خرده فروشی نفت گاز و بنزین به واسطه شرکت های غیر دولتی با اخذ مجوز از وزارت نفت صورت می گیرد. طبق این مجوز شرکت های خصوصی می توانند از مابه‌التفاوت قیمت محصولاتی که از شرکت های پالایش خریداری کرده اند، به مصرف کننده ارائه دهند. این مابه‌التفاوت به عنوان درآمد جایگاه ها برای ارائه خدماتشان در نظر گرفته می شود. پرداخت مالیات و عوارض برای خرید نفت گاز و بنزین توسط جایگاه داران، اعتبار مالیاتی محسوب نمی شود.

تبصره سه

مودیانی که مالیات و عوارض انواع کالاهای نفتی را به عنوان مواد اولیه اصلی برای واحدهای تولیدی پرداخت می کنند، می توان این عوارض و مالیات را به عنوان اعتبار مالیاتی برای آن واحدها پذیرفت. علاوه بر آن، این مالیات و عوارض پرداخت شده برای وارد کنندگان و توزیع کنندگان این کالا نیز به عنوان اعتبار مالیاتی پذیرفته می شود.

تبصره چهار

شرکت ملی نفت ایران برای خرید نهادهای مورد نیاز خود در زمینه طرح های تملک دارایی سرمایه باید مالیات و عوارضی پرداخت کند که امکان استرداد یا جابجایی نخواهد داشت. البته این شرکت می تواند مبلغ مالیات و عوارض را در بهای تمام شده دارایی خود لحاظ کند.

همه مبالغ مالیات و عوارض غیر از مصرف در تملک دارایی سرمایه توسط این شرکت باید پرداخت شود که البته جزو اعتبار مالیاتی آنها حساب خواهد شد. این اعتبار نیز باید طبق تایید سازمان تهاتر با بدهی مالیاتی این شرکت صورت پذیرد.

طلا، جواهر و پلاتین

قوانین و نرخ مالیات و عوارض طلا، جواهر و پلاتین نیز به شرح زیر است:

•   طلا، جواهر و پلاتین موجود در مصنوعات فلزی و زیور آلات، از عوارض و مالیات معاف هستند.
•   حق العمل، اجرت ساخت و سود فروشنده در این نوع کالاها شامل عوارض و مالیاتی با نرخ 9 درصد هستند.
•   با راه اندازی سامانه مودیان، عرضه کننده این کالا باید خدمات مربوط به آن مثل خرید و فروش را در سامانه ثبت کند. علاوه بر آن اطلاعاتی مثل ارزش اصل طلا، جواهر و پلاتین موجود در کالا، اجرت ساخت، سود فروشنده و حق العمل آن نیز در این سایت باید درج شود. در صورت مخفی کردن اطلاعات و تخلف در این زمینه جریمه ای معادل 9 درصد از ارزش اصل طلا، جواهر و پلاتین برای متخلف در نظر گرفته می شود که قابل بخشش نخواهد بود. علاوه بر آن، برای این تخلف جریمه دیگری در بند «ب» ماده 36 این قانون نیز ذکر شده است.
•   همه واحدهای فعال در عرضه کالا و خدمات این بند باید حداکثر تا دو ماه پس از عملی شدن این قانون از پایانه فروشگاهی مورد تایید سازمان استفاده کنند، در غیر اینصورت اتحادیه های ذیربط و اتاق اصناف باید پروانه فعالیت واحدهای متخلف را باطل سازند. نیروی انتظامی باید جلوی فعالیت واحدهای فاقد پروانه را بگیرد.

انواع سیگار و محصولات دخانی

سیگار و محصولات دخانی جزو کالاهای خاص هستند که مالیات و عوارض هر کدام از آن ها به شرح زیر است:

•   سیگار، توتون پیپ و تنباکویی که از تولیدات داخلی بوده و یکی از نشان های بین المللی ابلاغ شده در فهرست وزارت صنعت، معدن و تجارت را داشته باشد، چهل درصد عوارض و مالیات بر ارزش افزوده در بر دارد.
•   سیگار، توتون پیپ و تنباکویی که جزو تولیدات داخلی است، شامل بیست و پنج درصد عوارض و مالیات بر ارزش افزوده است.
•   توتون خام وارداتی ده درصد مالیات و عوارض دارد.
•   سیگار، توتون پیپ و تنباکویی که وارداتی هستند، شصت و پنج درصد مالیات و عوارض دارند.
•   توتون فرآوری شده وارداتی یا همان خرمن توتون شامل سی و پنج درصد عوارض و مالیات هستند.

تبصره یک

قیمت های تعیین شده پس از اجرای قانون، هر پنج سال یکبار پنج درصد افزایش خواهند داشت تا زمانی که این قیمت ها برای تولیدات داخلی به پنجاه و پنج درصد برسد. این مبلغ برای تولیدات داخلی با نشان بین المللی معادل نود و پنج درصد است و برای محصولات دخانی و انواع سیگار وارداتی 125 درصد در نظر گرفته شده است.

تبصره دو

تولیدکنندگان محصولات دخانی و انواع سیگار باید از زمان اجرایی شدن این قانون، تاریخ تولید و قیمت خرده فروشی را روی پاکت های محصولات لحاظ کنند. در صورت تخلف و عدم توجه به این تبصره، اعتبار مالیاتی ذکر شده قابل پذیرش نخواهد بود و تولید کننده ملزم به پرداخت مالیات و عوارض فروش به نرخ های مذکور است.

نوشابه‌ های قندی بدون گاز و گازدار و دیگر کالاهای آسیب ‌رسان به سلامت

نوشابه‌ های قندی بدون گاز و گازدار و سایر کالاهایی که به سلامت آسیب می رسانند (به جز کالاهای مذکور در بند «ت» این ماده) که شامل تولیدات داخلی هستند، مالیات و عوارضی با نرخ شانزده ‌درصد دارند. واردات این نوع کالاها شامل مالیات و عوارضی با نرخ سی‌ و‌ شش‌ درصد است.

لیست کالاهای موجود در این بند و واحدهایی که آن ها را تولید می کنند باید حداکثر دو ماه بعد از ابلاغ آن به پیشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و حداکثر یک ‌ماه پس از آن توسط گروهی متشکل از نمایندگان تام‌ الاختیار وزارت خانه ذکر شده، وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت امور اقتصادی و دارایی به تصویب می رسد.

ایجاد تغییرات در این فهرست هر ساله تا پایان دی ماه، برای سال بعد ارائه و پس از تصویب برای اجرا اعلام می شود. اگر این لیست در زمان مقرر تایید نشود، فهرست پیشنهادی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بعد از تایید شورای ‌عالی سلامت و امنیت غذایی، مورد اجرا قرار می گیرد.

سخن پایانی

معمولا مالیات بر ارزش افزوده کالاهای خاص با نرخ سایر کالاهای معمولی متفاوت هستند که قیمت آن ها به صورت اصولی و مداوم در حال به روز رسانی هستند. در این مطلب به بررسی نرخ مالیات این کالاها پرداختیم، امیدوارم که اطلاعات مفید و کاربردی را در این زمینه به شما ارائه داده باشیم.