صورت معاملات فصلی

صورت معاملات فصلی در ایران با نام مالیات فصلی شناخته می‌ شود و برای اولین بار در سال 1373 در قانون وصول درآمدهای دولت مطرح شد. طبق این قانون دولت برای پیش‌بینی درآمد مالیاتی خود، صاحبان مشاغل و افراد حقیقی و حقوقی که مشمول این طرح می‌ شدند را موظف به دریافت کارت اقتصادی و ارائه صورتحساب‌ های خود در آخر هر فصل و درج شماره اقتصادی خریدار و فروشنده در آنها نمود. در سال 1380 دستورالعمل اجرایی ماده 169 قانون مالیات ‌های مستقیم به تصویب رسید و در سال 1391 این قانون رسما اجرا شد.

در این ماده به صورت کاملا روشن به سه نکته اساسی اشاره شده است:

الف) همه سازمان‌ها و شرکت‌های خصوصی و دولتی که خرید و فروش انجام می‌دهند، باید صورت آن را حداکثر تا یک ماه بعد از انجام معامله به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. انجام این کار می‌تواند به صورت الکترونیکی و یا به صورت کاغذی و سی دی صورت گیرد. آنچه که مهم است ارسال به موقع این مدارک بوده که می‌تواند از جرایم متعاقب ارسال با تاخیر جلوگیری کند.

ب) معاملاتی که مبلغ آنها تا ده درصد حد نصاب تعیین شده است، نیازی به ارسال ماهانه نداشته و مودیان می‌توانند لیست و فهرست این معاملات را به صورت کلی و هر سه ماه یکبار ارسال کنند. یعنی همه خرید و فروش‌های کوچک با هم بعد از سه ماه ارسال شوند.

ج) برای پذیرش افراد در سازمان امور مالیات باید حتما فرد برای دریافت کد اقتصادی اشخاص حقیقی اقدام کرده و آن را داشته باشد. شخصی که کد اقتصادی ندارد نمی‌تواند اظهارنامه معاملات فصلی خود را در سامانه صورت معاملات فصلی ارائه کند.

چه مشاغلی شامل صورت معاملات فصلی می شوند؟

طبق قانون مالیات‌ های مستقیم سه دسته از افراد باید فهرست صورتحساب‌ های معاملات خود را در پایان هر فصل آماده و آن را به سازمان مالیات کشور ارائه دهند.

1- اشخاص حقوقی

تمام شرکت‌ هایی که به صورت رسمی ثبت شده ‌اند و معاملات مختلف تجاری انجام می‌ دهند.

2- اشخاص حقیقی

افرادی که صاحب شغل و کسب و کاری هستند و معاملات مختلف انجام می ‌دهند و از این طریق درآمد آنها تامین می ‌شود. 

• صاحبان کارگاه‌ های صنعتی و مراکز ارتباط رایانه ‌ای
• وکلا، مشاوران حقوقی، مترجمان رسمی دادگستری و اعضا سازمان نظام مهندسی
• دارندگان کارت بازرگانی اعم از کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان
• حسابداران رسمی، صاحبان هتل‌ ها، سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر
• کارخانه ها و واحد های تولیدی که پروانه بهره ‌برداری و جواز کسب دارند و بهره‌ برداران معادن
• صاحبان موسسات حسابرسی و دفترداری و مشاغل ارائه‌دهنده‌ خدمات مدیریتی، مشاوره ‌ای و رایانه ‌ای
• مالکان مراکز آموزشی و پرورشی، مدارس غیرانتفاعی، دانشگاه ‌ها، مراکز آموزش عالی
• بیمارستان ‌ها، آسایشگاه‌ ها و خانه سالمندان

چه کسب و کارهایی از صورت معاملات فصلی معاف هستند؟

اشخاص حقوقی که شرکت ثبت نموده ‌اند، اما معامله ‌ای انجام نداده ‌اند ملزم به ارسال و ارائه صورت معاملات فصلی نیستند. به طور کلی اشخاص حقیقی و حقوقی که فعالیت اقتصادی ندارند مشمول این قانون نمی ‌شوند.

بعضی موارد شامل گزارش مالیات فصلی نیستند که عبارتند از:

• حق ثبت، حق تمبر و حق گمرک و انواع عوارض.
• آبونمان ها و مبالغ پرداختی برای نگهداری از ساختمان ‌ها.
• هدایا و جوائز مختلف بلاعوض.
• سود، کارمزد و جریمه بانک‌ ها و موسسات قرض الحسنه.
• خرید و فروش و سود و کارمزد اوراق بهادار.
• حق عضویت اعضاء مجامع حرفه ‌ای، احزاب و انجمن‌ ها و تشکل‌ های غیردولتی دارای مجوز از مراجع ذی‌ صلاح.

نحوه تهیه صورت معاملات فصلی به چه صورت است؟

مطابق با ماده 169 قانون مالیات ‌های مستقیم ایران، مودیان مالیاتی مشمول ارائه اظهارنامه مالیاتی فصلی وظیفه دارند برای همه معاملات خود صورتحساب با درج شماره اقتصادی خود و طرف دیگر معامله صادر نمایند و در فواصل زمانی سه ماهه فهرستی از این صورتحساب‌ ها را به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال کنند.

درج شماره اقتصادی در صورتحساب‌ها ضروری می‌باشد و عدم درج آن تخلف محسوب می‌شود. اشخاص حقیقی که شماره اقتصادی ندارند، می‌توانند از کد ملی خود استفاده کنند. همچنین برای اشخاص حقوقی که شماره اقتصادی ندارند، امکان استفاده از شناسه ملی در نظر گرفته شده است.

به طور کلی تهیه صورت معاملات فصلی دارای پیچیدگی و ظرافت های خاصی است و اظهار درست آن از اهمیت بالایی برخوردار است. برای تهیه این صورتحساب شما باید اطلاعات لازم و کافی و همچنین تجربه و تخصص بالایی در این زمینه داشته باشید تا بتوانید به بهترین نحو آن را انجام دهید.

یکی دیگر از روش های تهیه صورت معاملات فصلی استفاده از خدمات یک مشاور مالیاتی ماهر می باشد که در حوزه استانداردهای حسابداری و تهیه صورتحساب های مالی تجربه خوبی داشته باشد.

قراردادها در صورت معاملات فصلی چگونه گزارش می شوند؟

نحوه گزارش قراردادها در صورت معاملات فصلی به طور کلی به دو دسته تقسیم می گردد:

1- گزارش قراردادها برای کارفرما و دریافت کننده خدمات

کارفرمایانی که می خواهند قراردادهای خود را در صورت معاملات فصلی گزارش کنند، ابتدا باید اطلاعات قرارداد را به همراه مبلغ پرداختی ارسال کنند. این اطلاعات لازم نیست در قسمت خرید درج شوند و به نوعی هنگام دریافت فاکتور از پیمانکار در کادر مخصوص نوع کالا و خدمات ذکر می گردند.

2- گزارش قرارداد برای پیمانکار و ارائه دهنده خدمات

پیمانکاران و کسانی که خدمات ارائه می دهند هیچگونه تکلیفی درباره ارسال اطلاعات هنگام عقد قرارداد نخواهند داشت. فقط کافی است هنگام صدور فاکتور در قسمت نوع کالا و خدمات صورت وضعیت های تایید شده، فاکتورهای خرید و دریافت خدمات با شماره قرارداد ذکر گردند.

حد نصاب معاملات در سال های مختلف چقدر است؟

حد نصاب معاملات مبلغی است که از طرف وزارت امور اقتصادی و دارایی بر اساس برخی از فاکتورها و شاخص ها جهت ارزیابی معاملات انجام شده تعیین می گردد. یکی از اصلی ترین کاربردهای تعیین حد نصاب معاملات در تهیه و گزارش صورتحساب معاملات فصلی می باشد. حد نصاب معاملات در ابتدای هر سال توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ شده و شامل حد نصاب معاملات کوچک، حد نصاب معاملات متوسط، حد نصاب معاملات بزرگ و حد نصاب معاملات فصلی می گردد. 

مبلغ حد نصاب با توجه به شاخص های کالا و خدمات اعلام شده از سوی بانک مرکزی و پس از تصویب هیئت وزیران در هر سال متفاوت می باشد. به طور کلی می توان گفت حد نصاب معاملات فصلی 5 درصد حد نصاب معاملات کوچک است.

مهلت ارسال صورت معاملات فصلی چقدر است؟

اظهارنامه مالیات فصلی باید طی یک دوره سه ماهه و مطابق با فصول شمسی ارائه شود. مهلت ارسال صورت معاملات فصلی تا 45 روز پس از پایان هر فصل است. برای مثال شما تا 15 آبان فرصت دارید صورتحساب ‌های معاملات خود در فصل تابستان را به سازمان امور مالیات کشور ارسال نمایید.

درصورتی‌که سررسید سال مالی یک شرکت در میان یکی از فصول شمسی باشد، آن شرکت موظف است یک گزارش معاملات فصلی برای شروع فصل تا شروع سال مالی و یک گزارش معاملات فصلی از شروع سال مالی تا پایان همان فصل ارائه دهد.

نحوه ارسال صورت معاملات فصلی چگونه است؟

اشخاص حقیقی و حقوقی که مشمول ماده 169 قانون مالیات‌ های مستقیم و ملزم به ارسال صورتحساب ‌های معاملات خود در پایان هر فصل می ‌باشند، می‌ توانند از روش‌ های زیر اطلاعات لازم را ارائه دهند:

1- روش آنلاین

در این روش افراد باید ابتدا با داشتن شماره کاربری و رمز عبور وارد سامانه سازمان امور مالیاتی شوند و اطلاعات مربوط به خرید و فروش و معاملات خود را مطابق فرم‌ های مربوطه مانند ثبت گزارش خرید، ثبت اطلاعات پرداخت قراردادها، ثبت گزارش فروش، ثبت گزارش دریافت قراردادها، ثبت گزارش امتناء، ثبت گزارش واردات و صادرات، ثبت گزارش اجاره و ثبت گزارش پیش فروش در سیستم وارد کنند. مودیان مشمول در انتها و پس از ثبت نهایی، کد رهگیری یا رسید را از سیستم سامانه مالیات فصلی می ‌توانند دریافت ‌کنند.

2- روش آفلاین

از طریق نرم ‌افزارهای معاملات فصلی اشخاص حقیقی و حقوقی می‌ توانند گزارشات مربوط به صورتحساب ‌های معاملات خود را ثبت نمایند و پس از تکمیل اطلاعات لازم فایل حاصل شده را در سامانه معاملات فصلی بارگذاری کنند.

3- تحویل لوح فشرده

مشمولان قانون مالیات فصلی می ‌توانند فایل مربوط به اطلاعات معاملات خود را برای ارائه به سازمان امور مالیاتی بر روی دیسکت یا CD قرار داده و به سازمان مالیات تحویل دهند.

جریمه عدم ارسال صورت معاملات فصلی چقدر است؟

عدم ارسال صورت معاملات فصلی از روش‌ های اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی، جریمه ‌ای به میزان 1 درصد مبلغ معاملات فهرست نشده در پی دارد. همچنین در صورتی که افراد حقیقی و حقوقی شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورتحساب وارد نکنند و یا از کد اقتصادی دیگران استفاده کنند، باید به میزان 2 درصد از مبلغ معامله به عنوان جریمه پرداخت نمایند.