حسابداری شرکت بازرگانی

شرکت‌های بازرگانی، غالبا دارای فعالیت‌های گسترده و حساسی هستند. این فعالیت‌ها منجر به صرف هزینه‌های بالا و در نتیجه، کسب درآمد زیادی می‌شود. حسابداری بازرگانی به‌منظور بررسی و رسیدگی به امور مالی شرکت‌های بازرگانی، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

حسابداری شرکت بازرگانی به بررسی و محاسبه میزان سود و زیان شرکت‌های بازرگانی می‌پردازد. هدف تأسیس شرکت‌های بازرگانی، به‌دست آوردن سود است. 

بنابراین مهم‌ترین قسمت در حسابداری بازرگانی، مشخص کردن میزان سود و زیان شرکت در دوره‌های مالی مشخص است. در ثبت‌های حسابداری شرکت‌ها، صورت مالی باید سود واقعی شرکت را ارائه دهد. 

بررسی و ایجاد نظم در حساب شرکت، میزان دارایی، بدهی، سود و زیان در دوره‌های مالی مشخص، وظایف حسابداری بازرگانی هستند.

حسابدار بازرگانی چه کسی است؟

در شرکت‌های بازرگانی، با‌توجه به گستردگی آن‌ها، به چند نفر حسابدار نیاز است. حسابدار شرکت بازرگانی، علاوه بر انجام امور مالی حسابداری عمومی، از قبیل تنظیم اسناد حسابداری، تهیه صورت‌های سود و زیان شرکت، تهیه ترازنامه‌ها و غیره، وظایف خاص‌تری دارند. 

وظایف حسابدار بازرگانی را در دو دسته وظایف عمومی حسابدار بازرگانی و وظایف اختصاصی حسابدار در شرکت بازرگانی، بررسی می‌کنیم.

وظایف حسابدار بازرگانی

کسی که به عنوان حسابدار بازرگانی مشغول فعالیت می‌کند؛ وظایفی بر عهده دارد که به شرح زیر هستند:

•   وظایف عمومی شامل وظایف مشترکی است که در شرح وظایف تمامی حسابداران بازرگانی، آمده است؛ اما وظایف اختصاصی، شامل کار‌هایی است که یک حسابدار بازرگانی متناسب با شرکتی که در آن مشغول است، موظف به انجام آن‌ها می‌شود. برخی از این وظایف عبارت از این موارد است:
•   تنظیم و ارائه صورت سود و زیان
•   آماده کردن صورت‌های مالی، شامل اطلاعات مالی، دارایی‌ها و شرایط آن‌ها، بدهی‌ها به صورت دقیق، مرتب و طبقه‌بندی شده
•   تنظیم تراز‌نامه مالی شرکت، شامل میزان دارایی و میزان بدهی
•   محاسبه صورت گردش نقدینگی
•   محاسبه میزان سود‌دهی شرکت بازرگانی
•   محاسبه میزان ارزش افزوده

آیا حسابداری شرکت ها، با هم فرق دارند؟

حسابداری در شرکت‌ها، با توجه به نوع کسب‌و‌کار و خدماتی که شرکت ارائه می‌دهد و نوع سهام شرکت، متفاوت است. در شرکت‌های مختلف، حسابداری شامل آماده کردن صورت گردش وجوه نقد، تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی شرکت، آماده کردن تراز مالی و … می‌شود. 

در یک شرکت تجاری، نحوه آماده نمودن تراز مالی با شرکت تولیدی، متفاوت است. در شکل کلی، تراز مالی یک فرمول کلی دارد؛ اما نحوه آماده‌سازی آن، یعنی محاسبه هزینه‌ها و درآمد‌ها در شرکت‌های مختلف، با هم تفاوت دارد. 

در شرکت‌های خدماتی، شاید بخش انبار‌داری، کار چندان پیچیده‌ای نداشته باشد؛ اما انبار در شرکت تجاری، مهم‌ترین بخش در حسابداری محسوب می‌شود.

حسابداری کدام شرکت، ساده تر است؟   

حسابداری در شرکت‌های خدماتی، ساده‌ترین حسابداری هستند. در این نوع شرکت، افرادی وجود دارند که جهت ارائه خدمات به دیگران، شرکتی بنا کرده‌اند. 

بنابراین تنها کاری که در حسابداری شرکت‌های خدماتی انجام می‌پذیرد، محاسبه هزینه‌ها و درآمد‌ها است. شهرداری، بیمارستان‌ها، شرکت‌های ارائه‌دهنده گارانتی و تعمیرات، شرکت‌های ارائه خدمت‌کار، تعمیر‌کار، نصاب و …، همه در مجموعه شرکت‌های خدماتی قرار می‌گیرند.

حسابداری شرکت های تولیدی

سخت‌ترین حسابداری شرکت‌ها، مربوط به حسابداری شرکت‌های تولیدی است. شرکت‌های تولیدی، محصولی تولید کرده و به فروش می‌رسانند. در شرکت تولیدی، هزینه‌ها به دو بخش تقسیم می‌شوند.

•   هزینه بخش تولید
•   هزینه‌های غیر تولیدی

هزینه‌های بخش تولید، مانند خرید مواد اولیه و انبارداری، مربوط به تولید کالا و محصولات است. هزینه‌های غیر تولیدی شامل هزینه کارمندان، پیمانکاری و …، مانند دیگر شرکت‌ها محاسبه می‌شود. 

در شرکت‌های تولیدی، درآمد نیز به دو دسته تقسیم می‌شود. درآمدهای عملیاتی و غیر عملیاتی؛ واحد حسابداری شرکت بازرگانی در یک شرکت تولیدی، مسئول محاسبه نرخ تمام شده تولید یک کالا است. 

این سخت‌ترین بخش حسابداری به‌حساب می‌آید. دیگر بخش‌های بسیار مهم حسابداری در شرکت‌های تولیدی عبارتند از:

•   هزینه مربوط به دستمزد مستقیم و غیر مستقیم سر‌بار تولید
•   موجودی انبار در بخش محصولات تولید شده
•   لیست مواد اولیه موجود در انبار برای تولید کالا
•   حسابداری در شرکت های دولتی

برای تعریف حسابداری در شرکت‌های دولتی، بهتر است به بررسی تفاوت‌های آن با حسابداری بازرگانی در شرکت‌های غیر دولتی بپردازیم:

تفاوت در صورت های مالی

بر‌خلاف شرکت‌های بازرگانی، در شرکت دولتی از حساب مازاد، به‌جای حساب سرمایه استفاده می‌شود. حساب سرمایه، منافع افراد و حقوق را مشخص می‌کند. در حالی‌که حساب مازاد، تفاوت بین دارابی و بدهی‌ها است.

ارجحیت قانون در شرکت‌های دولتی

در صورتی‌که بین مقررات موجود در حسابداری و قوانین دولتی تفاوتی وجود داشته باشد، شرکت‌های دولتی، ملزم به رعایت قانون و اجرای آن هستند.در شرکت‌های بازرگانی، می‌توان به کمک قوانین حسابداری، قانون را دور زد.

اهمیت تهیه بودجه در شرکت‌های دولتی

بودجه سالانه در شرکت‌های دولتی مهم است. در بودجه سالانه، بایستی درآمد‌ها با منابع درآمد مطابقت داده شوند. هزینه‌ها نیز با اعتبارات شرکت دولتی، باید تطبیق داده شود. در شرکت‌های غیر دولتی، چنین محدودیت‌هایی وجود ندارد.

تفاوت در ثبت دارایی

شرکت دولتی، املاک، خودرو و تجهیزات خریداری شده، در حساب هزینه ثبت می‌شود.

انواع صورت های مالی در شرکت های بازرگانی

در حسابداری شرکت بازرگانی پرکاربردترین صورت‌های مالی، صورت سود و زیان و ترازنامه هستند.

صورت سود و زیان در حسابداری بازرگانی

در شرکت‌های بازرگانی، با استفاده از صورت‌های سود و زیان و مقایسه سود و زیان‌های یک دوره مالی، نتیجه کاری شرکت مشخص می‌شود. 

در حقیقت صورت سود و زیان هر شرکت بازرگانی شامل گزارشاتی هستند که تمام درآمدها و هزینه‌های شرکت را در مقابل هم قرار می‌دهد. 

در صورت مالی سود و زیان شرکت، باید اطلاعاتی درج گردند که عبارت است از مقدار فروش خالص، مقدار سود یا زیان ناخالص، مقدار سود یا زیان خالص، میزان هزینه عملیاتی و مبلغ تمام شده  کالاهایی که به فروش رسیده‌اند.

صورت مالی ترازنامه در حسابداری بازرگانی ترازنامه در واقع نوعی صورت وضعیت مالی است که یک گزارش از سرمایه شرکت، دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت بازرگانی را ارائه می‌دهد. 

در ترازنامه به ترتیب طبقات به این صورت است که ابتدا دارایی‌های جاری و سپس دارایی‌های غیرجاری و آن‌گاه بدهی‌های جاری و در نهایت بدهی‌های بلند‌مدت منظور می‌شوند.

چرخه کامل حسابداری شرکت های بازرگانی

چرخه حسابداری فرایندی مرحله به مرحله، برای ثبت، دسته‌بندی و خلاصه‌سازی معاملات اقتصادی در شرکت‌های تجاری است. از ویژگی‌های مهم چرخه حسابداری شرکت‌های بازرگانی، می‌توان به گزارش اطلاعات مفید و سودمند در قالب صورت وضعیت‌های مالی، از جمله صورت وضعیت درآمد، ترازنامه صورت وضعیت جریان نقدینگی و صورت وضعیت معاوضه‌های صاحبان سهام اشاره کرد.

چرخه حسابداری شرکت بازرگانی یعنی چه؟

در تعریف چرخه حسابداری باید بگوییم سیستم حسابداری تمامی اطلاعات مالی موسسه را باید شناسایی، اندازه گیری، ثبت و همچنین طبقه بندی کند و در قالب صورت‌های مالی تخلیص نماید تا اطلاعات مفیدی را برای استفاده‌کنندگان اطلاعات حسابداری گردآوری نمایند. 

فرآیند عملیات حسابداری شامل یک سری عملیاتی است که به طور پیاپی در هر دوره مالی تکرار می‌شوند. این عملیات پیاپی را چرخه حسابداری می گویند.

نحوه اجرای چرخه حسابداری در شرکت‌های بازرگانی

 نحوه اجرای چرخه حسابداری بسیار مهم است. شرکت‌های بازرگانی برای اینکه اطلاعات حسابداری خود را ثبت نمایند، باید چرخه‌ای را طی کنند. این چرخه شامل مراحلی می‌شود که باهم بررسی می‌کنیم:

۱. آماده‌سازی صورت‌حساب سود و زیان

۲. آماده‌سازی ترازنامه شرکت

۳. ایجاد صورت گردش وجوه نقد

۴. آماده‌سازی صورت سود و زیان جامع

۵. بررسی یادداشت‌های پیوست

اهمیت حسابداری بازرگانی در شرکت ها

اگر هنوز هم می‌خواهید به‌طور خلاصه بدانید که حسابداری شرکت‌ها چیست؟ در پاسخ باید بگوییم شرکت‌ها انواع مختلفی دارند که فرایند حسابداری در آن‌ها متفاوت است؛ 

اما به‌طور کلی تهیه صورت گردش وجوه نقد، استخراج تحلیل و تفسیر داده‌های مالی شرکت، تهیه ترازنامه و صورت سود و زیان و انجام سایر فعالیت‌ها، مثل آماده‌سازی صورت‌های تلفیقی از جمله مواردی است که در حسابداری شرکت‌ها انجام می‌شوند. 

شرکت های بازرگانی برای بررسی و همچنین ایجاد نظم در حساب‌ها، میزان بدهی‌ها. سود و زیان و غیره، در دوره‌های مالی مشخص، به حسابداری شرکت بازرگانی نیاز دارند.